Finansije i Osiguranje - Bosna i Hercegovina

Štednja raste i uz nižu kamatu

Pad kamatnih stopa nije obeshrabrio štediše u Srpskoj koji su u prva tri kvartala u bankama položili 177,3 miliona KM. Višak novca koji banke ne mogu plasirati zbog lošeg stanja u privredi i smanjenih investicija nastavio je da obara kamatne stope na štedne uloge, ali iznos štednje stanovništva uprkos tome konstantno raste.

Prosječna kamatna stopa na oročene depozite u Srpskoj iznosila je na kraju trećeg kvartala 2,29 odsto i manja je u odnosu na isti period 2014. godine kada je iznosila 2,49 odsto. Prosječna kamatna stopa na depozite po viđenju iznosila je 0,14 odsto i smanjena je za 0,3 procentna poena u odnosu na isti period lani.

Štednja stanovništva dostigla je prema podacima Agencije za bankarstvo RS na kraju septembra 1,97 milijardi KM, što je za devet odsto više nego na kraju 2014. godine. Na oročenu štednju odnosi se 1,6 milijardi, dok preostali iznos čini štednja po viđenju.

Ekonomski analitičar Zoran Pavlović smatra da je rast štednje stanovništva povezan sa neizvjesnošću koju nosi budućnost.

- Obični čovjek nastoji da se zaštiti na svaki način i sačuva novac za crne dane. Srpska se sve više zadužuje, privreda je u kolapsu pa ne čudi što raste ušteđevina stanovništva koje se nalazi u strahu - kaže Pavlović.

Iako ekonomisti savjetuju kupovinu državnih obveznica i trezorskih zapisa koji spadaju u red najsigurnijih hartija od vrijednosti ili nešto rizičnijih akcija velikih preduzeća koje sa sobom nose veću zaradu, štediše ne odustaju od klasičnog načina čuvanja novca.

- Žalosno je što je svaki oblik investiranja putem berze, koja važi za efikasnu i dobro organizovanu instituciju, potpuna nepoznanica za većinu stanovnika - istakao je Pavlović.

Najveći dio stanovništva odlučio je da štedi u stranim valutama, iako je marka potpuno stabilna i zahvaljujući čvrsto vezanom kursu dijeli sudbinu evra koji je omiljena moneta štediša. Na deviznim knjižicama na kraju septembra nalazilo se 70,5 odsto ukupne štednje, odnosno 1,39 milijardi KM. Štednja u stranim valutama porasla je za sedam odsto u odnosu na kraj prošle godine.

Povjerenje u domaću valutu, ipak, raste i na kraju trećeg kvartala u konvertibilnim markama je bila izražena štednja vrijedna 582,1 miliona KM, što je za 13 odsto više u odnosu na kraj 2014. godine.

- Dominacija štednje u stranim valutama je posljedica istorijskog straha ljudi koji ne žele da zavise od politike Centralne banke BiH. Osim toga, dobar dio tog novca dolazi iz inostranstva u evrima pa se u istoj valuti i štedi - kaže Pavlović.